Richard Nixon

Richard Milhous Nixon (9 tháng 1 năm 191322 tháng 4 năm 1994) là một chính trị gia và luật sư người Mỹ, từng giữ chức tổng thống Hoa Kỳ thứ 37 từ năm 1969 đến năm 1974. Là thành viên của Đảng Cộng hòa, trước đây ông từng là dân biểu và thượng nghị sĩ từ California rồi là phó tổng thống thứ 36 từ năm 1953 đến năm 1961 dưới thời Tổng thống Dwight D. Eisenhower. Nhiệm kỳ tổng thống của ông đã chứng kiến việc Hoa Kỳ giảm bớt sự can dự vào Chiến tranh Việt Nam, ''détente'' với Liên Xô và Trung Quốc, cuộc đổ bộ lên Mặt Trăng của Apollo 11, thành lập Cục Bảo vệ Môi sinh và Cơ quan Quản lý An toàn và Sức khỏe Nghề nghiệp. Nhiệm kỳ thứ hai của Nixon kết thúc sớm khi ông trở thành tổng thống duy nhất từ chức do hậu quả của vụ bê bối Watergate.

Nixon sinh ra trong một gia đình Quakers nghèo tại Yorba Linda, miền Nam California. Ông tốt nghiệp Trường Luật Đại học Duke năm 1937 và trở về California để hành nghề luật sư. Ông và người vợ Pat chuyển đến Washington vào năm 1942 để làm việc cho chính phủ liên bang. Sau khi phục vụ trong Lực lượng Trừ bị Hải quân trong Chiến tranh Thế giới thứ hai, ông được bầu Hạ viện năm 1946. Việc theo đuổi chuyên án Hiss đã tạo dựng danh tiếng cho Nixon như một nhân vật chống cộng hàng đầu, đưa vị thế của ông lên tầm quốc gia. Năm 1950, ông được bầu vào Thượng viện. Ông để thua sít sao trước ứng cử viên Đảng Dân chủ John F. Kennedy trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1960. Sau khi thất bại trong cuộc đua giành chức thống đốc bang California năm 1962, ông tuyên bố rút lui khỏi đời sống chính trị. Tuy nhiên, vào năm 1968, Nixon ra tranh cử tổng thống một lần nữa và đánh bại đương kim phó tổng thống của Đảng Dân chủ Hubert Humphrey.

Nhằm mục đích đưa Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đến bàn đàm phán, Nixon đã ra lệnh tiến hành các chiến dịch quân sự và ném bom rải thảm ở Campuchia. Ông đã thành công trong việc chấm dứt sự tham gia chiến đấu của Mỹ tại Việt Nam vào năm 1973 và chế độ quân dịch bắt buộc cùng năm. Chuyến thăm Trung Quốc của Nixon vào năm 1972 đã dẫn đến mối quan hệ ngoại giao giữa hai quốc gia và sau đó ông ký kết Hiệp ước chống tên lửa đạn đạo với Liên Xô cùng năm. Về mặt đối nội, Nixon nỗ lực thúc đẩy việc thông qua Đạo luật Kiểm soát Chất cấm và khởi đầu Cuộc chiến chống ma túy. Nhiệm kỳ đầu tiên của Nixon diễn ra vào thời kỳ đỉnh cao của phong trào môi trường tại Mỹ và đã thi hành nhiều thay đổi chính sách môi trường tiến bộ; chính phủ của ông thành lập Cục Bảo vệ Môi sinh, thông qua những đạo luật như Đạo luật về các loài có nguy cơ tuyệt chủng và Đạo luật Không khí sạch. Ông triển khai Tu chính án thứ 26 vừa mới được phê chuẩn, giảm độ tuổi bầu cử từ 21 xuống còn 18 tuổi và thực thi việc xóa bỏ sự phân biệt chủng tộc ở các trường học miền Nam. Dưới thời Nixon, quan hệ với người Mỹ bản địa đã được cải thiện, thể hiện qua sự gia tăng quyền tự quyết của người Mỹ bản địa và chính quyền của ông đã dỡ bỏ chính sách giới hạn. Nixon đã áp đặt kiểm soát tiền lương và giá cả trong vòng 90 ngày, bắt đầu Cuộc chiến chống ung thư cũng như chỉ đạo cuộc đổ bộ lên Mặt Trăng của Apollo 11, báo hiệu kết thúc Cuộc chạy đua vào không gian. Ông tái đắc cử vào năm 1972 khi đánh bại ứng cử viên Đảng Dân chủ George McGovern ở một trong những chiến thắng áp đảo nhất lịch sử Hoa Kỳ.

Trong nhiệm kỳ thứ hai, Nixon đã ra lệnh tiến hành một cuộc không vận nhằm tiếp tế cho Israel trong Chiến tranh Yom Kippur, một cuộc xung đột đã dẫn đến khủng hoảng dầu mỏ tại Hoa Kỳ. Từ năm 1973, những tiết lộ liên tiếp về việc chính quyền Nixon có dính dáng đến vụ bê bối Watergate đã làm suy giảm sự ủng hộ dành cho ông trong Quốc hội và công chúng. Vụ bê bối này bắt nguồn từ một vụ đột nhập vào văn phòng Ủy ban Toàn quốc Đảng Dân chủ, do các quan chức trong chính quyền ra lệnh, và đã leo thang bất chấp những nỗ lực che đậy của chính quyền Nixon mà bản thân ông cũng đã biết rõ. Vào ngày 9 tháng 8 năm 1974, đối mặt với việc gần như chắc chắn bị luận tội và phế truất, Nixon từ chức. Sau đó, ông được người kế nhiệm Gerald Ford ân xá. Trong 20 năm nghỉ hưu, Nixon đã viết hồi ký cùng 9 cuốn sách khác nhau, đồng thời thực hiện nhiều chuyến xuất ngoại, khôi phục hình ảnh thành một chính khách lão làng và cố vấn tối cao về mặt đối ngoại. Ông bị đột quỵ nặng vào ngày 18 tháng 4 năm 1994, và qua đời 4 ngày sau đó ở tuổi 81. Những cuộc khảo sát của các sử gia và nhà khoa học chính trị đã xếp Nixon là tổng thống dưới mức trung bình. Tuy nhiên, các đánh giá về ông đã được chứng minh là tương đối phức tạp, với những thành công của ông trên cương vị tổng thống trái ngược với hoàn cảnh ông rời nhiệm sở. Cung cấp bởi Wikipedia